Xác định xây dựng nông thôn mới là quá trình lâu dài, liên tục, chỉ có điểm khởi đầu chứ không có kết thúc, nên sau khi đạt chuẩn nông thôn mới năm 2015, Đảng bộ, chính quyền, nhân dân, các dân tộc xã Bãi Trành tiếp tục triển khai nhiều giải pháp nhằm giữ vững và nâng cao chất lượng, hiệu quả các tiêu chí theo hướng bền vững, với đích đến là nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu. Đồng thời, xác định xây dựng nông thôn mới (NTM) từ tổ chức cộng đồng dân cư; là nâng cao mức sống, mức hưởng thụ, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân… Nhận thức sâu sắc về xây dựng NTM, xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu, năm 2021 xã đã lựa chọn Thôn Nhà Máy làm thôn thí điểm xây dựng thôn nông thôn mới kiểu mẫu.  

        Thôn Nhà Máy có 90 hộ, 325  nhân khẩu, với 4 dân tộc Thái, Thổ, Mường, Kinh cùng sinh sống, trong đó dân tộc kinh chiếm gần 98% tổng số dân. Sau hơn 01 năm xây dựng NTM kiểu mẫu bộ mặt của thôn có nhiều thay đổi, với diện mạo từ nhà văn hóa thôn, đường giao thông đi lại, khuôn viên nhà cửa, vườn hộ, môi trường cảnh quan sạch, đẹp. Người dân trong thôn ai ai cũng phấn khởi, tự hào...

        Để thực hiện hiệu quả các tiêu chí, sau khi có chủ trương xây dựng NTM kiểu mẫu, Chi bộ thôn đã ban hành Nghị quyết chuyên đề về xây dựng thôn NTM kiểu mẫu. Đồng thời, phát huy sức mạnh của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức đoàn thể, vận động hội viên của mình tích cực tham gia. Ngoài ra, Ban chỉ đạo NTM xã Bãi Trành còn phân công cán bộ chỉ đạo; các ngành đoàn thể xã; các ngành thuộc UBND hướng dẫn thôn tổ chức thực hiện các nội dung theo yêu cầu của tiêu chí thôn NTM kiểu mẫu...Vì vậy, ngay sau khi Chi bộ thôn ban hành Nghị quyết, Ban Phát triển xây dựng nông thôn mới của Thôn đã phối hợp với các tổ chức chính trị - xã hội đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động nhân dân chung tay xây dựng thôn NTM kiểu mẫu, phấn đấu về đích trong năm 2022 đảm bảo thời gian.

        Nhằm nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân, thôn đã vận động nhân dân thực hiện cải tạo vườn tạp, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, xây dựng các mô hình vườn mẫu gắn với phát triển kinh tế hộ gia đình, mở mang các ngành nghề, dịch vụ, tập trung phát triển trang trại. Đến nay, thôn đã cải tạo vườn tạp trồng các loại cây ăn quả như: Mít, bưởi, ổi, rau sạch…Nhiều hộ gia đình đã mạnh dạn đầu tư về vốn, quỹ đất, nhân công để tăng nguồn thu nhập của gia đình, tiêu biểu như: Hộ gia đình anh Hoàng Trọng Lượng với mô hình trồng rau, củ quả sạch theo tiêu chuẩn Vietgap; hộ gia đình anh Chu Văn Hạnh - mô hình chăn nuôi Dê thịt với gần 150 con; hộ gia đình anh Lê Xuân Tiến với mô hình nuôi gà trại tập trung… ; Thôn còn chú trọng phát triển các ngành nghề, dịch vụ, xây dựng…tạo việc làm cho nhiều lao động nông thôn, tiêu biểu như hộ gia đình anh Lê Văn Thành – kinh doanh vật liệu xây dựng; gia đình anh Nguyễn Hiệp Cường – cung cấp và phân phối nước sạch... Ngoài tạo việc làm tại chỗ, hiện nay thôn có trên 146 lao động đang làm việc tại các công ty trong và ngoài huyện và đi xuất khẩu lao động ở các thị trường Đài Loan, Nhật Bản, Hàn Quốc … tạo nguồn thu nhập ổn định cho gia đình.

        Kinh tế phát triển, người dân có điều kiện đóng góp tiền, ngày công xây dựng NTM. Sau hơn 1 năm xây dựng NTM kiểu mẫu, thôn Nhà Máy đã huy động tổng nguồn lực được trên 2.560.000.000 đồng, trong đó nhân dân đóng góp trên 1.250.000.000 đồng. Bằng nguồn vốn trên, thôn đã đầu tư xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng, như: Đường giao thông, nhà văn hóa, hệ thống đèn chiếu sáng, chỉnh trang tường rào các hộ dân cư. Ngoài việc phát triển kinh tế, người dân trong thôn còn tự giác, hăng hái tham gia làm đẹp đường làng, ngõ xóm, trồng hoa ven đường, giữ gìn vệ sinh chung. Đến nay, trên 90% hộ gia đình trong thôn đạt danh hiệu “Gia đình văn hóa”, gần 80% gia đình đạt danh hiệu “ gia đình kiểu mẫu”;  nhiều gia đình xây dựng thành công mô hình “Nhà sạch, vườn đẹp”. Đó chính là những nhân tố quan trọng, góp phần xây dựng thành công thôn NTM kiểu mẫu.

        Tính hết năm 2022, thu nhập bình quân đầu người trong thôn đạt 62,9 triệu đồng, cao hơn bình quân chung của xã 1,49 lần. 100% lao động trong độ tuổi có việc làm, thôn không còn hộ nghèo, hộ cận nghèo, tỷ lệ hộ có nhà ở đạt tiêu chuẩn của Bộ xây dựng đạt 100%;  100% đường làng, ngõ xóm được nhựa hoá, bê tông hoá, trên 96% người dân tham gia bảo hiểm y tế;  100% các hộ gia đình trong thôn được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh; thôn có mô hình bảo vệ môi trường hoạt động thường xuyên, hiệu quả, thu hút được sự tham gia của cộng đồng. Trên địa bàn thôn không có tụ điểm phức tạp về trật tự xã hội, các loại tội phạm và tệ nạn xã hội khác được kiềm chế. Thôn được công nhận đạt tiêu chuẩn an toàn về an ninh trật tự.  

        Với sự nỗ lực của cán bộ, đảng viên và nhân dân thôn Nhà Máy, tháng 12 năm 2022 thôn đã đạt 15/15 tiêu chí Thôn Nông thôn mới kiểu mẫu.  

        Để có được thành công nêu trên là nhờ vào sự năng động, tư duy đột phá của cấp ủy, chính quyền cơ sở với những cách làm sáng tạo; tính tiền phong gương mẫu của cán bộ,  đảng viên đã tạo niềm tin vững chắc trong Nhân dân, khơi dậy sức mạnh nội sinh từ khối đại đoàn kết toàn dân thực hiện thành công nâng cao chất lượng các tiêu chí, để thôn Nhà Máy trở thành thôn đầu tiên của xã nhà được huyện Như Xuân công nhận thôn Nông thôn mới kiểu mẫu, tạo tiền đề cho các thôn còn lại của xã thực hiện trong những năm tiếp theo.   

        Với những kết quả ấy, có thể rút ra một số kinh nghiệm trong xây dựng NTM kiểu mẫu tại thôn Nhà Máy xã Bãi Trành như sau:

        Một là, làm tốt công tác thông tin, tuyên truyền, nâng cao nhận thức về mục đích, ý nghĩa, nội dung của chương trình xây dựng thôn NTM kiểu mẫu cho cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân; tạo sự đồng thuận và tinh thần thi đua chung sức xây dựng NTM kiểu mẫu.

        Hai là, sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp trên; vai trò tiền phong, gương mẫu của cấp ủy và các đảng viên trong chi bộ thôn Nhà Máy có tính quyết định. Chi bộ đã tập hợp được sức dân, đồng sức, đồng lòng, đoàn kết thực hiện thành công nâng cao chất lượng các tiêu chí.

        Ba là, phải đề cao tính dân chủ để dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân hưởng thụ. Các bước tiến hành phải trên cơ sở phù hợp với điều kiện thực tế của thôn, trong đó xác định được khâu đột phá để tập trung lãnh đạo, chỉ đạo Nhân dân cùng vào cuộc thực hiện. Nhằm phát huy vai trò làm chủ của người dân trong xây dựng NTM kiểu mẫu.

        Bốn là, trong quá trình huy động nguồn lực phải đẩy mạnh công tác xã hội hóa, tranh thủ được sự ủng hộ của con em thành đạt xa quê, huy động Nhân dân ủng hộ ngày công trong xây dựng nhà sạch, vườn mẫu, bê tông hóa mặt đường, trồng hoa...

        Năm là, xây dựng thôn NTM kiểu mẫu là cả một quá trình dài, tổng hòa nhiều mối quan hệ. Do đó, cần tăng cường đào tạo, tập huấn để có lực lượng chuyên sâu. Trong quá trình tổ chức thực hiện không chủ quan, nóng vội, vừa làm vừa học tập kinh nghiệm, vừa đúc kết thực tiễn, vừa gắn chặt với những đặc điểm, tình cảm của người dân tại địa phương, vận dụng tốt các quy định của cấp trên, lấy hiệu quả là mục tiêu quan trọng để đánh giá các tiêu chí.